Een wereldwijd fenomeen en zo mogelijk een ontwikkeling in de huidige eeuw met de grootste impact op ons dagelijks leven: social media. Daarbij moet in het bijzonder Facebook genoemd te worden. Met meer dan twee miljard gebruikers over de gehele breedte van de bewoonde wereld een gigantisch bereik. Laat nu dat exact zijn waardoor zij de laatste tijd enorm in de problemen zijn geraakt. Dat bereik werd simpelweg uitgemolken ten behoeve van het eigen belang of het belang van invloedrijke mensen. Dat is ondertussen wel gebleken na publicatie van Cambridge Analytica schandaal. Ondertussen weet bijna iedereen die niet onder een steen leeft dat het mediabedrijf in zwaar weer verkeert. Hoe kon dit gebeuren, wat zijn de gevolgen en hoe nu verder?
Jij bent het product; de website het productiemiddel
Het mooie van onbegrenzend met elkaar in contact zijn, dag en nacht, behoeft waarschijnlijk geen betoog. Het is nog nooit zo gemakkelijk geweest om met elkaar in gesprek te gaan of op te hoogte te blijven van het laatste nieuws. Maar ergens was te verwachten dat wij vroeg of laat de prijs zouden betalen. Nu blijkt dat er een gigantisch prijskaartje aan Facebook hangt, zijn mensen boos of verontwaardigd. Maar is dat wel terecht? Soms lijken dingen te mooi om waar te zijn en dat is eens te meer duidelijk geworden met het jongste schandaal rondom Facebook. Laten we vooral niet vergeten dat dit niet de eerste keer is dat zij in de fout zijn gegaan. Zeker wanneer het aankomt op het nonchalant omspringen met gegevens van haar gebruikers.
Big Blue Brother is watching you
Wat sommige mensen niet weten, is dat Facebook véél meer informatie verzameld over jou dan alleen de activiteit op het eigen domein. Iedere website met een ‘like’ button stuurt jouw gegevens direct naar de servers van het sociale platform. Daardoor komt Facebook te weten waar jij exact naar zoekt, hoe lang je bepaalde websites bekijkt en waar je bent. Zelfs buiten de eigen app of website om. Daarom concluderen wij al snel dat het inmiddels uitpuilende dossier van menigeen van ons nog groter is dan wij al dachten. Onderzoekers hebben zelfs aangetoond dat een verborgen icoontje wordt verwerkt in sommige websites. Niet om jou iets te laten delen of liken, neen, om nog meer data naar zichzelf toe te schuiven. Data die vervolgens weer doorverpatst wordt aan de hoogste bieder.
Niet het eerste schandaal, maar het wel grootst uitgemeten
Het begon allemaal in met de campagne van de Amerikaanse president Donald Trump. Laten we het voorzichtig stellen: om een omstreden persoon. Hij zou vermoedelijk verwikkeld zijn een ander schandaal waar de Russen hem in het zadel geholpen zouden hebben. Door het inzetten van ‘internet trolls’ werd de Democratische kandidaat Clinton zwart gemaakt, zodat Trump beter uit de bus zou komen. Kort nadat dit min of meer over was gewaaid, kwam daar nog eens het Cambridge Analytica-Facebook schandaal. Laat nu dat exact zijn waardoor zij de laatste tijd zo in problemen zijn geraakt. Wij vragen ons alleen af, waarom nu wel een eerder niet?
Het immense bereik werd simpelweg uitgemolken ten behoeve van het vergaren van waardevolle informatie. Op die manier konden profielen worden opgemaakt, waardoor een groot deel van de kiezers werden onderworpen aan bepaalde segmentatie. Dit zou als een katalysator op de verkiezing van Trump hebben geholpen. Het laatste woord is daar nog niet over gesproken. Goed, terug naar Facebook zelf, want over bovenstaande onderwerpen is al veel gezegd en geschreven. Daar hoeven we hier niet op terug te vallen. Wat wel interessant is om vast te stellen, is de ongelooflijke bereidheid om volledig te gaan voor het eigen belang. Daarmee doelend op de bankrekening van enerzijds Zuckerberg en anderzijds de vele betrokkenen. Privacy zou op grote schaal zijn geschonden, althans zo doen wij onszelf op dit moment geloven. Is dit eigenlijk wel een schandaal dat volledig is te wijten aan het mismanagement van deze techgigant of hadden wij zelf, als gebruikers, het een en ander kunnen voorkomen?
Facebook: “Connect with friends companies”
Het moge duidelijk zijn dat het motto om mensen met elkaar te verbinden en daardoor tot een betere wereld te komen, een aanlokkelijk statement is. Wie echter verder kijkt dan dergelijke morele correctheid, ziet dat achter Facebook een miljardenindustrie schuil gaat. Daardoor rijst de vraag: “Gaat het eigenlijk wel om mensen of valt de moralistische droom ten prooi aan de hebzucht van Facebook en Zuckerberg?”. Het is een publiek geheim dat Facebook Ads een complete wildgroei aan mogelijkheden biedt om bedrijven een zo gedetailleerd mogelijk overzicht te geven van onze data (zie onderstaande video). Daardoor zal jij specifiek bestookt worden met advertenties die altijd op jouw internetgedrag zijn afgesteld.
De advertentie-industrie
Wie niet of nauwelijks interesse heeft in het mechanisme van social media en hoe verschillende bedrijven aan hun inkomensten komen, zal waarschijnlijk geen idee hebben wat er zich achter de schermen afspeelt. Wellicht een kleine waarschuwing voor de echte leken: de grote van het zogenaamde bedrog is groter dan jij voor mogelijk hield. Vice heeft, samen met een aantal experts en voorvechters van een transparanter Facebook, een informatieve video samengesteld. Hier wordt uitgelegd hoe gedetailleerd Facebook informatie opslaat en ook wat zij er vervolgens mee doen. Bekijk het vooral als je meer wilt weten over de schaal van de informatiehonger die het monster Facebook lijdt en hoe dat tegen jou wordt gebruikt door bedrijven. Zowel lokaal als de grotere bedrijven.
Wij worden gemanipuleerd en dat is niet oké
Wat wellicht een angstig vooruitzicht is voor velen, blijkt voor degene die de stap inmiddels hebben genomen een verademing(lees hier ook hoe jij jouw account verwijdert). Zo blijkt ineens dat een wereld zich opent voor verschillende dingen die, tot dan toe, altijd aan jou voorbij gingen. Deels omdat je te druk was een geschikt filter uit te zoeken of een van jouw oude klasgenoten wilde bespioneren. Misschien overdrijven we hier iets, maar dat social media in het algemeen een verwoestende invloed kan hebben op jouw psyche is een niet te negeren feit. Uit recente onderzoek blijkt dat de helft van de jongeren in Nederland verslaafd is aan het internet en voornamelijk social media. Voornamelijk om de slimme psychologische trucjes die worden gebruikt om jou data te laten genereren. Wees daarom wederom bewust van jouw positie in het social media netwerk.
Facebook als nieuwsplatform
Los van de trucjes die worden ingezet om jou binnen de virtuele muren van het sociale platform te houden, zijn er tal van slinkse manieren waardoor Facebook jouw brein in haar greep houdt. Denk maar eens aan de algoritmes die worden ingezet om jou te bewegen om bepaald nieuws te lezen. Evenredig daaraan is uiteraard het achterhouden van informatie, enkel en alleen omdat Facebook dat voor jou heeft bepaald. Op basis van het profiel dat over jou is opgemaakt, bepaalt Facebook wat jij wel en niet mag lezen. Hierdoor ontstaat eerder polarisering dan zij claimen tegen te gaan.
Hoe verder in een wereld zonder Facebook?
Natuurlijk, je zou kunnen besluiten je aan te melden bij een ander medium en daarmee de viscieuze circkel in stand te houden. Zodat we allemaal massaal naar een ander platform verhuizen, daar tonnen data verzamelen en het gehele riedeltje weer van voor af aan begint. Waarom slaan we het niet over een geheel andere boeg? Er is zo veel te doen geweest om social media en vaak was het niet bepaald positief te noemen. Laten wij die ban doorbreken en een nieuw hoofdstuk beginnen. Het kan in eerste instantie misschien wat onwennig aanvoelen, maar de recente voorbeelden wijzen uit dat het allemaal wel mee valt om gedag te zeggen. Daarnaast zijn de resultaten bemoedigend. Vraag jezelf dan ook vooral af waarom je nog verder wilt met Facebook, Instagram of Snapchat. Welke waarde voegt het nu daadwerkelijk toe en hoeveel leuker is social media nu eigenlijk dan een biertje drinken met vrienden?
Analoog leven is zo slecht nog niet
We weten nu dat internet in het algemeen en social media in het bijzonder een negatieve impact heeft. Daarnaast creëert het een wereldbeeld dat door algoritmes en externe partijen wordt bepaald. Is dat nog wel helemaal van deze tijd? We weten zo veel, maar houden ons af en toe nog zo onwetend. Waarom? Omdat het makkelijk is en ervoor zorgt dat we ons hoofd niet hoeven te breken over zaken waar we in eerste instantie geen antwoord op hebben?
Bye bye, Facebook
Velen volgden het voorbeeld al dat in gang werd gezet door Arjan Lubach. In zijn programma Zondag met Lubach riep hij zijn volgers op gezamelijk hun Facebookaccount te verwijderen, nadat hij een uitgebreid betoog hield over de ‘tirannie’ van Facebook. Uiteraard is de grote vrag nu: “Hoe nu verder?”. Er zijn absoluut een aantal alternatieven op het internet te vinden, maar wie zegt dat daar niet hetzelfde mee gebeurt of gaat gebeuren? Wellicht is dit schandaal de ommekeer in onze geschiedenis en zullen we vanaf 2018 weer meer verbonden raken. Elkaar weer gedag zeggen op straat, de buurman een handje helpen of wellicht vrijwilligerswerk gaan doen bij het dierenasiel. Kan je dat mooi op social media zetten. Of misschien toch niet?
